Dale i Martin's Haven

Route:

• O bentref Dale, ewch heibio’r pentir ar y ffordd darmac tuag at ganolfan astudiaethau maes Dale Fort
• Oddi yma, dilynwch y llwybr troed sy’n ymlwybro o gwmpas y baeau a’r traethau tuag at oleudy pentir St Ann
• Gellir cyrraedd Bae Watwick a Mill Bay oddi yma. Yn Mill Bay glaniodd Harri VII gyda’i fyddin yn 1485, ar y ffordd i frwydr Bosworth, ac i fod yn frenin cyntaf oes y Tuduriaid
• Mae olion difyr llong danfor wedi’i dryllio i’w gweld ar draeth Mill Bay hefyd. Daeth yn rhydd wrth gael ei llusgo i gael ei dinistrio ac felly nid oedd unrhyw griw arni
• Pan fyddwch yn cyrraedd y ffordd darmac ger mynedfa’r goleudy newydd, chwiliwch am hen giât ar yr ochr draw. Bydd yn eich arwain ar lwybr byr i Cobblers Hole, i weld plygiadau mawr yn y graig
• Gan fynd tua’r gogledd, byddwch yn mynd heibio i draeth Gorllewin Dale a’r Hookses, bwthyn anghysbell sy’n cuddio mewn pant
• Mae lleiniau glanio’r hen faes awyr yn dal yn amlwg, er nad ydynt wedi’u defnyddio ers y rhyfel. Ceir sawl maes awyr tebyg ar glogwyni Sir Benfro, er bod eu gwaith o amddiffyn confois wedi hen ddod i ben
• Wrth fynd heibio’r tro, cewch olygfa o draeth godidog Marloes
• Ewch i lawr y grisiau cyntaf i’r traeth. Peidiwch â gwneud hyn os yw’r llanw ar ei uchaf, gan na fyddwch yn gallu cyrraedd rhan nesaf y llwybr
• I’r rhai sy’n dda am sgrialu, mae llwybr garw yn ôl i’r llwybr ym mhen pellaf y traeth, ond dylai’r rhan fwyaf o gerddwyr ddychwelyd i Lwybr yr Arfordir lle mae’r nant yn cyrraedd y traeth
• Heibio i Ynys Gateholm mae Traeth Albion. Pan fydd y llanw allan, gallwch weld propsiafft llong a ddrylliwyd yma. Dyma’r Albion, a dyma’r unig ran ohoni sydd ar ôl. Roedd yn hwylio trwy Swnt Jack, pan ddrylliwyd hi yn erbyn y creigiau wrth iddi geisio osgoi cwch rwyfo. Daeth i’r lan yma ac achubwyd pawb, er i’r llong ddarnio’n fuan wedyn.
• Mae’r llwybr yn llydan ac yn wastad o’r fan hyn at drwyn y penrhyn, pan ddaw ehangder Bae Sain Ffraid i’r golwg o’ch blaen. Cadwch lygad barcud am loi morloi ar y traeth islaw yn ystod mis Hydref a Thachwedd
• Yr ochr draw i ddyfroedd tymhestlog Swnt Jack mae ynys Sgomer. Mae dros hanner miliwn o adar môr yn nythu yma yn ystod mis Mai a Mehefin, gan gynnwys palod, gwylanod coesddu ac adar drycin Manaw
• Os ydych yn ansicr, dilynwch yr arwyddion mesen sy’n dangos ble mae’r llwybr