Pen-caer i Bwllgwaelod
Gellir disgrifio’r rhan yma o’r llwybr fel Llwybr y Glaniad Olaf, gan mai yma y bu’r ymosodiad diwethaf ar dir mawr Prydain.
Pen-caer i Bwllgwaelod
Ar drwyn Carreg Wastad, fe welwch garreg sy’n coffáu glaniad byddin Ffrainc ar y 22ain o Chwefror 1797. Yn ystod yr ymosodiad aflwyddiannus, llwyddodd merch leol o’r enw Jemima Niclas i ddal 12 milwr Ffrengig a’u carcharu yn Eglwys y Santes Fair, gyda chymorth dim byd ond picwarch. Cafodd y stori ei darlunio yn nhapestri’r Glaniad Olaf, tapestri 30 metr o hyd yn null tapestri Bayeux, sydd i’w weld yn neuadd y dref, Abergwaun.
Gall y daith hon fod yn eithaf anodd gan fod y llwybr yn arw ac yn fryniog, ond mae digonedd o fannau i orffwys ar y ffordd. Mae’n werth chweil mynd i weld y tapestri yn Abergwaun.
Route data:
200 ft
Glaswellt a ThywodLocation A
Location B
Key information
Route:
- Gadewch eich car ym Mhwllgwaelod cyn dal Gwibiwr Strwmbwl i oleudy Pen-caer
- Cerddwch tua’r dwyrain dros glogwyni geirwon a bryniog. Mae un bae, Aber Felin, yn arbennig o boblogaidd gyda morloi llwydion ac ar ddiwrnod braf gallwch weld hyd at ddwsin ohonynt yn gorweddian yno
- Ar ôl rhyw 2 filltir, byddwch yn cyrraedd carreg goffa Trwyn Carreg Wastad. Mae’r garreg yn coffáu’r ymosodiad diwethaf ar dir mawr Prydain gan fintai o gonscriptiaid Ffrengig yn 1797. Byddai wedi bod yn anodd dod o hyd i le gwaeth i lanio llynges!
- Wedi 2 filltir arall, byddwch yn cyrraedd pentref Wdig sydd uwchben Harbwr Abergwaun. Dilynwch y ffordd i ganol y pentref
- Ewch ar hyd y Parrog ac i fyny’r grisiau ar yr ochr draw
- Mae Llwybr yr Arfordir yn dilyn ymyl y clogwyni gan osgoi canol tref Abergwaun, ond dylech dreulio rhywfaint o amser yn crwydro strydoedd y dref. Ewch i mewn i’r tir wedi i chi fynd heibio’r canonau
- Yn Neuadd y Dref, sydd wedi cael ei hadnewyddu’n ddiweddar, mae oriel sy’n arddangos tapestri’r Glaniad Olaf. Mae’n rhad ac am ddim ac yn werth ei weld
- Wedi i chi grwydro strydoedd Abergwaun, ewch i lawr y bryn tuag at Gwm Abergwaun
- Yn yr harbwr bychan yma y gwnaed fy film o ‘Dan y Wenallt’ gan Dylan Thomas yn 1971
- Ewch i fyny’r allt ar hyd y briffordd, hyd nes y byddwch yn cyrraedd y maes parcio
- Ychydig oddi yma mae Caer Abergwaun a’r canonau a daniwyd tuag at y llongau Ffrengig gan eu gorfodi i lanio yng Ngharreg Wastad
- Ar ôl ychydig filltiroedd byddwch yn cyrraedd maes carafanau, cerddwch drwy’r canol
- Cyn i chi gyrraedd Pwllgwaelod mae traeth bach cudd, hyfryd gyda llwybrau serth i lawr ato ac i fyny’r ochr arall
- Mae Pwllgwaelod yn draeth cysgodol gyda llethr graddol yn y môr ac mae’r hen dŷ tafarn gerllaw yn lle gwych i ddathlu pen y daith
- Os ydych yn ansicr, dilynwch yr arwyddion mesen sy’n dangos ble mae’r llwybr
Accessibility
Er bod Sir Benfro yn cynnig amrywiaeth o deithiau cerdded golygfaol ar gyfer pob gallu, nid yw pob llwybr yn sicr o fod yn gwbl hygyrch. Os ydych chi neu rywun yn eich grŵp yn defnyddio cadair olwyn, sgwter symudedd, neu bram, mae digon o lwybrau hygyrch, golygfannau, atyniadau a thraethau i'w mwynhau o hyd.
I gael y profiad gorau, cynlluniwch ymlaen llaw drwy wirio canllawiau hygyrchedd neu gysylltu â sefydliadau lleol, fel Parc Cenedlaethol Arfordir Penfro a’r Prosiect Walkability. Mae llawer o draethau hefyd yn cynnig rampiau concrit a Chadeiriau Olwyn Traeth ar gyfer mynediad haws.
Sicrhewch eich bod yn casglu gwybodaeth berthnasol ymlaen llaw i sicrhau profiad diogel a phleserus i bawb.
