Mewn cwm coediog bychan ger Abergwaun mae trigolion Cwm Gwaun yn paratoi ar gyfer eu dathliadau Blwyddyn Newydd blynyddol, ar Ionawr 13eg.

Na, dydyn nhw ddim bythefnos yn hwyr – maen nhw’n dal i ddilyn yr hen Galendr Iwlaidd.

Ym 1752,cafodd y calendr Iwlaidd ei ddiddymu a chymerwyd ei le gan y calendr Gregoraidd, a oedd wedi’i gymeradwyo gan Bab Gregori XIII bron i 200 mlynedd ynghynt. Roedd hwn yn benderfyniad dadleuol a gwrthwynebodd pobl Cwm Gwaun y newid.

Bydd y plant yn mynd o ddrws i ddrws yn canu am eu calennig, melysion neu arian fel arfer. Y gân a glywir amlaf yn yr ardal hon yw:

Blwyddyn Newydd dda i chi

Ac i bawb sydd yn y tŷ

Dyma fy nymuniad i

Blwyddyn Newydd dda i chi

Bydd y dathlwyr yn ymgasglu yn ystafell ffrynt nid anenwog Bessie, sef tafarn y Dyffryn Arms sydd yn yr un teulu ers 1840, i fwynhau diod, ac yn coginio pryd mawr o fwyd i’r teulu. Yn draddodiadol, byddai’r Hen Galan yn fwy o ddathliad na’r Nadolig, felly byddai twrci neu ŵydd yn gyffredin.

Gallwch hefyd barhau â thraddodiad y Fari Lwyd, pan gaiff pen caseg lwyd ei gludo o le i le ar bolyn wedi’i addurno â rhubanau a gwyrddni. Yn y blynyddoedd a fu, byddai hwn yn benglog ceffyl go iawn, ond yn fwy diweddar, bu’n well gan bobl ddefnyddio un pren! Pan fydd y Fari Lwyd gyda’r cantorion, fe ddaw â lwc dda i’r tai yn ôl y sôn.

Felly, os ydych chi, fel ni’n teimlo bod y Nadolig a’r Flwyddyn Newydd wedi gwibio heibio eleni, neu os ydych yma ar wyliau yn ystod y gaeaf, ewch am dro i Gwm Gwaun i barhau â’r dathlu; mae fel mynd yn ôl i’r oes a fu ac yn werth ei weld. Mae’n ardal hyfryd o Sir Benfro, ac yn berffaith os ydych yn treulio 48 awr yn Abergwaun.

Fe ddywedwn ni wrth Bessie eich bod ar eich ffordd …

Blwyddyn Newydd Dda