Darn bychan, gwyn o dir, ll milltir o’r arfordir yw Gwales.

Wrth i chi agosáu at yr ynys, byddwch yn dechrau deall pam ei bod yn wyn. Mae’n gartref i 39,000 pâr o huganod magu, yr unig nythfa o huganod yng Nghymru a’r trydydd mwyaf yn y Deyrnas Unedig.

Daw’r ynys yn fyw ddechrau’r gwanwyn gyda’r huganod yn dychwelyd i’r ynys o ddiwedd mis Chwefror ymlaen. Mae’r awyr yn llawn gwrywod yn dychwelyd gyda deunyddiau nythu, yn awyddus i sefydlu eu tiriogaeth er mwyn denu cymar.

Caiff un ŵy ei ddodwy fis Ebrill ac mae’r cywion yn dechrau deor ddechrau mis Mehefin. Yna bydd y ddau riant yn bwydo’r cywion am 90 diwrnod nes eu bod wedi cyrraedd eu llawn dwf ac yn barod i adael yr ynys ddiwedd fis Awst a thrwy gydol mis Medi.

Gan ei bod yn un o dim ond 23 o nythfeydd huganod yn y Deyrnas Unedig ac Iwerddon, mae Gwales yn bwysig yn genedlaethol ac yn rhyngwladol.  Mae’n sioe anhygoel o adar môr nad oes ei thebyg unman yng Nghymru ar gyfer y rhywogaeth hon.

Mae Gwales yn warchodfa RSPB gyda pholisi ‘dim glanio’ llym, ond mae nifer o gwmnïau cychod yn cynnig teithiau i’r ynys er mwyn i ymwelwyr gael blas ar y golygfeydd a’r arogleuon rhyfeddol.

Sut i gyrraedd yno

Mae teithiau cwch ar gael o Martins Haven gyda  Dale Sailing, neu gyda  Thousand Islands a Voyages of Discovery o St Justinians.